به گزارش ايسنا، در روايتي از پيامبر گرامي اسلام (ص) علت نام‌گذاري ماه مبارك رمضان به "رمضان" اينگونه بيان شده است. "اين ماه را "رمضان" ناميدند چون گناهان را مي‌زدايد. "

در برخي احاديث آمده است كه "رمضان" يكي از نام‌هاي خداي سبحان است و نهي شده است كه آن را بدون احترام و افزودن واژه "ماه" به كار ببرند. رسول گرامي اسلام (ص) مي‌فرمايند: "نگوييد "رمضان" چون "رمضان" يكي از نام‌هاي خداي تعالي است. بلكه بگوييد "ماه رمضان. "

اين ماه اهميت خاصي نسبت به ديگر ماه‌هاي سال دارد و تنها ماهي است كه نام آن در قرآن كريم آمده است.

ماه رمضان زماني است براي راهنمايي مردم، بيان راه، روش هدايت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است پس هر كس كه اين ماه را دريابد بايد در آن روزه بگيرد و هر كسي بيمار و يا در سفر باشد بايد به همان تعداد از روزهاي ديگر را روزه بگيرد.

حضرت علي (ع) در خطبه خود در اولين روز از ماه مبارك رمضان فرمودند: " اي مردم، اين ماه، ماهي است كه خداوند بر ماه‌هاي ديگر برتري داده است همچون برتري ما خاندان اهل بيت (ع) بر ديگر مردم و ماهي است كه درهاي آسمان و درهاي رحمت در آن گشوده شده و درهاي دوزخ در آن بسته مي‌شوند. اين ماه شما همچون ماه‌هاي ديگر نيست، روزهايش برترين روزها و شب‌هايش برترين شب‌ها و ساعاتش بهترين ساعت‌ها است. "

در مورد اعمال ماه مبارك رمضان در مفاتيح الجنان اعمال زيادي ذكر شده است كه خوانندگان گرامي را جهت خواندن و انجام اين اعمال به مراجعه به اين كتاب دعوت مي‌كنيم، اما به طور كلي اعمال ذيل در ماه رمضان وارد شده است.

۱- روزه: كه از واجبات بر مؤمنين است. روزه وسيله‌اي است جهت تربيت روح و روان انسان. البته، روزه مختص بدن نيست بلكه روزه زبان، چشم، نفس، قلب، روح و سر نيز ضروري است. روزه زبان عبارتست از: محافظت و نگهداري زبان از دروغ و غيبت و تهمت و امثال اين‌ها.

روزه چشم عبارت است از: خودداري نمودن چشم از نگاه كردن به مناظر ممنوعه و حرام. روزه گوش عبارت است از: خودداري كردن از شنيدن سخنان لغو و بيهوده و غيبت و… روزه نفس كه عبارت است از: ترك آرزوها و آمال دنيوي و ترك شهوات نفساني، روزه قلب كه عبارت است از: تخليه قلب از محبت دنيا و زينت‌هاي آن. روزه روح عبارت است از: تخليه آن از آرزوي نعمت‌هاي اخروي. روزه سر عبارت است از: قطع نمودن از غيرخدا و باز داشتن روح و روان از غير او. پيامبر اكرم (ص) مي‌فرمايند: «روزه سپري در برابر آتش است. روزه بگيريد تا تندرست شويد. براي هر چيزي زكاتي است و زكات بدن‌ها روزه‌داري است. »

۲- قرائت قرآن: در احاديث آمده است كه ماه رمضان بهار قرآن است. امام صادق(ع) مي‌فرمايند: «با قرآن به استقبال قرآن برويد. ضمن اينكه ثواب قرائت يك آيه از قرآن در ماه مبارك رمضان برابر است با يك ختم قرآن در ماه‌هاي ديگر. »

۳- دعا و استغفار: ماه رمضان ماه دعا و استغفار است. روايت شده كه امام زين‌العابدين(ع) در اين ماه جز به دعا و تسبيح و استغفار و تكبير لب نمي‌گشود. چراكه طبق فرموده پيامبر(ص) : «دعاي روزه‌دار ردّ نمي‌شود. »

۴- خواندن ادعيه مخصوص ماه مبارك رمضان كه در هر روز و براي تعقيبات نماز وارد شد. مثل دعاي يا علي يا عظيم… و دعاي اللهم ادخل علي… و دعاي افتتاح و دعاي سحر و دعاي افطار و...

۵- غسل نمودن در اين ماه كه ثواب بسيار دارد.

۶- خواندن نمازهاي مخصوص ماه مبارك رمضان

۷- افطار كه از لحظات بسيار معنوي در ايام رمضان است. خداوند در اين زمان هزار هزار كس يعني يك ميليون نفر را در هر روز از ماه رمضان از آتش جهنم نجات مي‌دهد. ضمناً يكي از اعمال پسنديده و خوب ماه رمضان افطاري دادن به روزه‌داران است كه طبق روايت از امام صادق (ع) آمده است كه افطاري دادن در ماه رمضان اجر كسي را دارد كه ۳۰ بنده مؤمن را آزاد كرده باشد.

۸- سحر: پس از افطار، سحر هم از لحظات پر معنويت ايام رمضان است كه ادعيه و اعمال مخصوص دارد. در حديثي آمده است كه (حق تعالي و ملائكه صلوات مي‌فرستند بر آن‌ها كه استغفار مي‌كنند در سحرها و سحري مي‌خورند) خواندن نماز شب و نافله، دعا و استغفار و… هم از اعمال سحر است.

۹- نيكي در حق مؤمنان، صله رحم، رسيدگي به درماندگان و مستحقان، صدقه و انفاق، خواندن نمازهاي واجب و مستحبي، صلوات بر پيامبر (ص)، دعا در حق مؤمنان و گذشتگان، قرائت قرآن و ادعيه، استغفار، يتيم نوازي و… از اعمال اين ماه مبارك است.

تقويم اين ماه

دهم ماه: مصادف با وفات حضرت خديجه كبري (عليها السلام) يكي از بزرگترين زنان جهان (در سال دهم بعثت) است.

پانزدهم ماه: روز ولادت سبط اكبر رسول خدا (ص)، حضرت امام حسن مجتبي (ع) (در سال سوم هجري) است.

هفدهم ماه: سالروز پيروزي در جنگ بدر در سال دوم هجري است.

نوزدهم ماه: سالروز ضربت خوردن امير مؤمنان علي (ع) به دست ابن ملجم اشقي الآخرين (در سال چهلم هجري) است.

بيست و يكم ماه: سالروز شهادت مولاي متّقيان، امير مؤمنان علي بن ابي طالب (ع) (در سال چهلم هجري) است كه جهان اسلام را در غم و اندوه عظيمي فرو برد.

منابع:

پايگاه اطلاع‌رساني دفتر آيت‌الله مكارم‌شيرازي.

سايت جامع فرهنگي مذهبي شهيدآويني.

كتاب «مناسبت‌هاي رحماني» ناشر، مركز رسيدگي به امور مساجد، نوبت چاپ: اول، تابستان ۱۳۹۲