محرم و صفر چگونه جمهوري اسلامي را زنده نگه داشته است + تصاوير

دور كردن مسئولان نظام از مدل عزت مدار حركت حضرت سيدالشهدا(ع) با زدن برچسب هايي نظير تندروي، بنيادگرايي، خشونت طلبي و جنگ طلبي از جمله راهكار دشمنان خارجي و دوستان نادان داخلي براي مقابله با حركت عاشورايي است.

مشرق- ظهور انقلاب اسلامي در كشوري كه مستعمره فكري و سياسي آمريكا بود، بدون تكيه بر آرمان هاي عاشورا و توسل به سيدالشهداء عليه السلام امكان پذير نبود. بدون حضور علماي شيعه، مساجد و حسينيه ها و بدون راهپيمايي هاي ميليوني عاشورايي جنبش اجتماعي مردم ايران به پيروزي نمي رسيد و مانند بسياري از حركت هاي گذشته نظير مشروطيت و ملي شدن صنعت نفت ابتر مي ماند.

الگو قرار دادن حركت سيدالشهداء همواره يكي از رموز موفقيت نظام جمهوري اسلامي در معادلات بين المللي و داخلي بوده است.

بر اين اساس تاريخ نشان مي دهد كه هرگاه مسئولان جمهوري اسلامي با پيروي از مقام ولايت، رفتار و گفتار خود را از مدل عزت حسيني استخراج كرده اند، دشمن مجبور به عقب نشيني شده و هرگاه خلاف اين اتفاق افتاده دشمنان اسلام شاد و مسرور گشته اند. در مسائل منطقه اي نيز پيروزي هاي جبهه مقاومت و نيروهاي اسلام گرا تنها زماني به دست آمده كه آنها شهادت و عزت را به تسليم، سازش، باج دادن و كوتاه آمدن ترجيح داده اند.

به علاوه پايداري عوام و خواص جامعه در برابر تحريم هاي طولاني مدت، ناتوي فرهنگي، امواج ماهواره اي، و انواع و اقسام دشمني ها تنها با عشق و ارادت به نهضت سالار شهيدان ممكن مي شد. نوجوانان و جوانان ايراني اسلامي در ميان تمام تهاجمات نرم دشمنان انقلاب و در غياب ساختارها و سازمان هاي انقلابي نظير نظام تعليم و تربيت، سينما و دستگاه رسانه اي قوي و مديريت صحيح و رشد دهنده فرهنگي، تنها در دو ماه محرم و صفر دين و دنياي خود را بيمه نموده و به استقبال يكسال مسموميت فكري و رواني مي روند.

ارادت مردم ايران به خاندان عصمت و طهارت بود كه باعث شد بدترين فتنه سي سال گذشته با سربلند بيرون آمدن ايشان به انتها برسد؛ اتفاقات عاشورا و دهه اول محرم سال 1388 سنگ محكي بود كه نقاب چهره فتنه گران را فرو انداخت و معيار قضاوت نهايي مردم شد، آنچنان كه مردم با حضور در راهپيمايي 9 دي به دشمنان داخلي و خارجي نشان دادند كه اسلام، تشيع و حرمت خون شهيدان كربلا خط قرمز ايران اسلامي است.

 عمده حركت هاي سياسي رخ داده در جهان داراي يك پشتوانه سياسي - ايدئولوژيك است؛ پشتوانه اي كه گاه حالت مقطعي داشته و فقط جهت ايجاد يك موج احساسي- هيجاني براي بسيج مردم در راه ايجاد انقلاب يا اردوكشي خياباني صورت مي گيرد؛ در مواردي نيز اين پشتوانه سياسي- عقيدتي فراتر از يك مسئله مقطعي بوده و جزئي از ماهيت و چرايي يك حركت سياسي به حساب مي آيد، در اين صورت لطمه ديدن آن به معناي لطمه خوردن و خدشه دار شدن موجوديت مخلوق ناشي از حركت سياسي است.

اگر بخواهيم به نقش آفريني محرم و صفر در پاسداري از انقلاب اسلامي بپردازيم، بايد ماهيت انقلاب اسلامي را مورد بررسي قرار دهيم.

ريشه شناسي انقلاب اسلامي

انقلاب اسلامي برپايه يك مبارزه عقيدتي با سبكي از نظام سياسي كه ريشه 2500 ساله در تاريخ ايران داشت، شكل گرفت. انقلاب و حركت انقلابيون در يك ايدئولوژي غني ريشه داشت، راهي كه پيش از انقلاب اسلامي، جريان هاي سياسي مختلفي هم چون حزب توده، جبهه ملي، نهضت آزادي پيش گرفتند، اما عدم توفيق ايشان گوياي اين امر بود كه اين جماعات نتوانستند از نظر ايدئولوژيك آنچنان به اقناع مردم بپردازند كه مردم حاضر شوند به اعتراض عليه ارتش شاه دست بزنند.

   انقلاب اسلامي با تكيه اسلام  و با پشتوانه حضور1400 ساله مذهب تشيع در ايران، موفق به سرنگوني رژيم شاه شد، اما به منظور اينكه از تاثير اين پشتوانه در حفظ و پاسداري از انقلاب اسلامي شناختي به دست آوريم، بايستي به تقسيم بندي نظام هاي سياسي از منظر پشتوانه عقديتي و تعريف جايگاه انقلاب اسلامي بپردازيم:

1.  انقلاب هاي غيرايدئولوژيك

پاره اي از انقلاب ها نظير انقلاب صنعتي، انقلاب فرانسه داراي تعريف و ماهيتي ايدئولوژيك نيستند، بلكه در مسير مبارزه براي خود يك مرام نامه سياسي تعريف كردند و پس از مبارزه آن را تبديل به مسئله تفسير پذير و كاملاً سمبليك نمودند.

2.  انقلاب هاي ايدئولوژيك

دسته اي ديگر از انقلاب هاي سياسي از مسائل عقيدتي- سياسي به عنوان يك مرام نامه براي راه مبارزه استفاده نمي كنند، بلكه از اين امور به عنوان منشاء اثر نظام سياسي آتي استفاده مي نمايند. اما اين حركت ها بر اثر تحولات دروني، چرخش نخبگانداراي دو مسير  جداگانه در برخورد با ماهيت سياسي- عقيدتي خود مي شوند:

الف- پشتوانه مقطعي

برخي از انقلاب ها مانند انقلاب كمونيست چين، با وجود آنكه براي به حكومت رساندن عقيده خود رخ مي دهند، اما در چرخش روزگار از عقيده و ايدئولوژي شان عقب مي نشينند.

ب- پشتوانه ماهيتي

در پاره اي ديگر از حركت هاي سياسي، مسائل عقيدتي- سياسي يك امر مقطعي نيست كه با چرخش نخبگان و تحولات روزانه تغيير نمايد. در نظام برآمده از اين حركت ها، ايدئولوژي جزئي از ماهيت نظام سياسي شكل گرفته است و حذف تدريجي آن به معناي سقوط تدريجي حركت و نظام مي باشد.

عوامل وابستگي دوام و حيات انقلاب اسلامي به نقش آفريني محرم و صفر

 انقلاب اسلامي ايران مانند انقلاب چين يك حركت سياسي مقطعي نيست بلكه امور سياسي- عقيدتي ريشه در ماهيت و چرايي اين نظام سياسي دارد و از اين رو مهم است كه تصويري از عوامل وابستگي دوام و حيات انقلاب اسلامي، به نقش آفريني محرم و صفر به دست آوريم.

1.  ريشه ديني نظام

نظام اسلامي ايران، نظامي است كه در امتداد مبارزه خير عليه شر شكل گرفته و هدف و چيستي خود را بر پايه حركت بر مسير دستورات و آرمان هاي شرعي- مذهبي قرار داده است. فارغ از مسائل مبنايي و مقدماتي، ساختار سياسي رسمي نظام ايران نيز به گونه اي  داراي نمايه مذهبي است، رأس الخيمه سياست رسمي ايران مقام ديني ولايت فقيه است كه بايد از بين علماي ديار توسط خبرگان رهبري كه مجتهدين و روحانيون شيعه تشكيل دهنده آن هستند، انتخاب شود.

نوع و چهارچوب قوانين عادي ايران نظير قانون كيفري و قانون مدني(بالاخص در ابعاد ارث، شهادت، قانون خانواده و ...) داراي ريشه و منشاء اثر مذهبي هستند، حتي در قانون اساسي ايران نيز به عنوان قانون اعلاء يا همان قانون مادر نيز به شريعت اسلام و پاسداشتن از قوانين شريعت و آرمان هاي ديانت تاكيد شده است، تا جايي كه ديانت اسلامي و مذهب تشيع به عنوان اصلي الي الابد و لاتغيير منظور گشته و اكثريت مطلق جمعيت انساني ايران نيز طي دو همه پرسي سراسري بر آن صحه گذاشته اند.

فراي اين موضوعات ريشه تاريخي انقلاب اسلامي ايران در حركت روحانيت و اشخاصي چون آيت الله مدرس و امثال ايشان نهفته است كه شعار و سرلوحه رفتار سياسي- اجتماعي آنان، ديانت ما عين سياست ما و سياست ما عين ديانت ما، بوده است. از اين رو بايد در نظر داشت به طور طبيعي مسائل و شعائر مذهبي اسلام و تشيع بالاخص دو ماه محرم و صفر از جمله اساس و ريشه هاي انقلاب اسلامي ايران مي باشند.

2.  نقش آفريني محرم و صفر در پيروزي انقلاب اسلامي

محرم و صفر نقشي كليدي در اتصال علائق ملي ايرانيان به فرهنگ مذهبي دارند؛ تاريخ ايرانيان و مذهب تشيع به لحاظ تقدم حداقل1100 ساله تاريخ ايران بر اين مذهب داراي يك فاصله ذاتي هستند اما محرم و صفر بالاخص محرم و روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني نقشي عمده در پيوند علائق ملي و فرهنگ مذهبي ايران دارند.

واقعه كربلا ،جهاد و مبارزه عليه ظلم و قيام مظلوم عليه ظالم جزء فرهنگ ايراني است و در آثار ملي ايرانيان چون شاهنامه فردوسي مثال هاي فراواني در اين باره به چشم مي خورد.

در حد فاصل اعتراضات مردمي بين سال هاي 1357- 1342 ماه هاي محرم و صفر و ايام خاص تاسوعا و عاشورا نقشي كليدي در جمع آوري و بسيج پايگاه اجتماعي انقلابيون جهت سرنگوني رژيم شاهنشاهي داشته است.

 اين ايام يك نقطه آغاز براي حركت بسيج مردمي و به راه انداختن سلسله اعتراضات و اعتصابات ملي جهت فلج كردن نظام طاغوت بوده است.

3.  ملاكي براي كارآمدي نظام

انقلاب اسلامي ايران با هدف حفظ ارزش ها و تحقق آرمان هاي اسلامي شكل گرفت، از اين رو استقبال يا عدم استقابل مردمي از شعائر مذهبي محرم و صفر نقشي عمده در حفاظت و صيانت از انقلاب اسلامي ايران دارد و در حقيقت نوعي آزمون در سطح ملي و فراملي است كه موفقيت انقلاب اسلامي در مسير نيل به اهدافش را به رخ جهانيان و خود ملت ايران مي كشاند.

4.  نقش محرم و صفر در نظام رواني- هيجاني جامعه

محرم و صفر نوعي مولفه در معادلات رواني- هيجاني ايرانيان است ؛ در حقيقت از آنجا كه اين ايام با تكيه بر مسائلي تعريف شده در ساختار خير و شر و با مضمون نبرد حق عليه باطل و بر سنت و شعائر ملي ايرانيان يعني قيام مظلوم عليه ظالم محوريت يافته اند، از اين رو گرامي داشت آنها نقشي مهم در حس حق طلبي و برائت از ظلم و ظالم در اذهان عمومي ايرانيان دارد.

 نقش آفريني محرم و صفر در جامعه فعلي ايران

با پيروزي انقلاب اسلامي و تحقق نظام اسلامي كه خواسته اصلي انقلاب و انقلابيون بوده است، نبايد اين تصور شكل بگيرد كه ديگر نيازي به برنامه عقيدتي- سياسي در راه مبارزه وجود ندارد. محرم و صفر پس از انقلاب به سبكي ديگر و در نقش رخدادي جهت ارزيابي موفقيت نظام اسلامي و نوعي ظرفيت كه هم مي تواند تهديد و هم فرصت باشد به ايفاي نقش مي پردازد.

 فرصت هاي محرم و سفر در قبال انقلاب اسلامي

بسته به قدرت نظام اسلامي در جهت هدايت و مديريت مراسمات محرم و صفر، اين ايام مي توانند در قالب فرصت ظهور پيدا كنند، در بخش ذيل به بررسي اين فرصت ها پرداخته مي شود:

در صورتي كه نظام اسلامي قدرت هدايت و مديريت آيين هاي محرم و صفر را به عنوان يك خواهش شرعي و مذهبي داشته باشد، اين ايام منشاء بركات و خير براي نظام خواهد بود و در واقع ظرفيتي است كه فرصت هاي بسياري را جهت تحكيم پايه هاي انقلاب اسلامي در بر خواهد داشت، فرصت هايي كه پاره اي از آنها عبارتند از:

1.  تثبيت الگوي ايراني در اذهان عمومي جهان اسلام

انقلاب اسلامي در سرتاسر جهان اسلام با عنوان حركتي سياسي جهت تحقق آرمان ها و ارزش هاي شيعي شناخته مي شود و پاس داشت مراسم و شعائر مذهبي در مرزهاي نظام برآمده از اين انقلاب و استقبال مردم تحت حكومت آن، به منزله موفقيت انقلاب اسلامي ايران در اذهان عمومي جهان اسلام بوده و منجر به تثبيت جايگاه بين المللي الگوي انقلاب اسلامي ايران در جهان اسلام و در نهايت پيش برد سياست صدور انقلاب مي گردد.

2. تقويت پايگاه اجتماعي نظام در داخل

انقلاب اسلامي با گذشت 35 سال از عمرش همواره در معرض بزرگترين هجوم نرم دشمنان در سطح جهان بوده كه توسط قدرت هاي غربي و اسرائيل هدايت مي شود.

در آماج شبيخون هاي فرهنگي و نرم يكي از اهداف دشمن، زدن زيرساخت هاي ايدئولوژيك انقلاب اسلامي است، از اين رو حمايت مردمي و استقبال عمومي از شعائر مذهبي بالاخص مراسمات محرم و صفر نوعي پاتك فرهنگي است و منجر به خنثي سازي اين حملات نرم مي گردد.

3. جلوگيري از هرگونه تزلزل در قشر مذهبي كشور به عنوان خاستگاه اصلي نظام اسلامي

خاستگاه اصلي انقلاب اسلامي، قشر مذهبي جامعه است كه حلقه اصلي و اوليه طرفداران انقلاب اسلامي و وفاداران به نظام را تشكيل مي دهند. اين قشر كه مطالبات و خواسته اصلي آنان شريعت و آرمان هاي مذهبي است، همواره به وضعيت و شرايط برقراري امور مذهبي و شرعي در سطح جامعه توجه مي كنند، از اين رو افت توجه عمومي به مطالبات مذهبي موجب دل زدگي آنان از نظام و افزايش توجه و استقبال از مطالبات مذهبي بالاخص محرم و صفر باعث تحكيم وفاداري آنان به انقلاب مي گردد.

4. ظرفيت بسيج مردمي در شرايط مورد نياز براي نظام

همان طور كه در بخش هاي مقدماتي ذكر شد محرم و صفر بالاخص ايام تاسوعا و عاشوراي حسيني يك نقطه عطف تحولات اجتماعي- خياباني است. در حقيقت رخ دادهاي مذهبي اين ايام به واسطه به خيابان آمدن مردم براي عزاداري، اين فرصت را براي نظام ايجاد مي كند كه با هدايت هدفمند آنان بتواند سيل مردم در خيابان ها را عليه جريان هاي داخلي و يا تهديدات خارجي رهبري نمايد.

5. تقويت موضع نظام در نبرد نرم

نظام اسلامي ايران يك نظام مذهبي است كه ديانت و سياست را يكي مي داند، از اين روست كه دشمنان آن نيز حملات خود را در عرصه جنگ نرم عليه مسائل مذهبي و شرعي متمركز كرده اند، از اين رو پاس داشتن اين ايام در شأن خود باعث تقويت موضع نظام در جنگ نرم مي شود.

6. تقويت ساختار مذهبي جامعه

فراي تهديدات نرم عليه ساختار مذهبي ايران كه شاكله نظام اسلامي است، بايد در نظر داشت كه به مرور زمان و هضم شدن بشريت در مدرنيسم باعث خواهد شد كه جوامع انساني نسبت به شعائر مذهبي تسامح و تساهل به خرج دهند و به عبارتي افراط و تفريط كنند، از اين روست كه ايام محرم و صفر و برپايي درست و صحيح آئين هاي آن، موجب تقويت ساختار مذهبي كشور مي گردد.

دوام انقلاب اسلامي و ايستادگي آن در برابر انواع منازعات سخت و نيمه سخت و نرم، كارشكني هاي داخلي و خارجي و سربلند خارج شدن آن مديون وفاداري و تمسك به قيام اباعبدالله بوده و خواهد بود؛ از اين رو رشادت هاي رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس صرفاً با نگاه به عاشورا و كربلا صورت گرفت و نه نگاه به تخت جمشيد يا ايوان مدائن و نه حتي شاهنامه.

بر اين اساس دشمنان خارجي و داخلي نظام اسلامي به خوبي درك كرده اند كه توسل و تمسك به قيام سيدالشهداء عليه اسلام رمز دوام و بقاي انقلاب اسلامي است، به همين منظور است كه در سال هاي اخير به شدت بر روي اين موضوع تمركز كرده و قصد ايجاد انحراف در عزاداري ها به هر نحو ممكن را دارند.

در بعد حكومتي نيز دور كردن مسئولان نظام از مدل عزت مدار ذلت ناپذير حركت اباعبدالله با زدن برچسب هايي نظير تندروي، بنيادگرايي، خشونت طلبي، جنگ طلبي و ... از جمله راه كار دشمنان خارجي و دوستان نادان داخلي است.

ارتش آمريكا مدتهاست كه بر مساله نقش عاشورا در انقلاب اسلامي تحقيق و مطالعه مي كند كه يكي از گزارشهاي آن پيشتر در مشرق منتشر شد.

در اين گزارش كه باپشتوانه مالي ارتش آمريكا تهيه شده است مساله كربلا به مثابه يك "روايت" بررسي شده و استراتژي مقابله با نظام اسلامي با استفاده از حادثه كربلا تبيين شده است.

عيد قربان بزرگ ترين روز حج محسوب مي شود؛ چنان كه از امام صادق(عليه السلام) نقل است كه در جواب معاويه بن عمار كه از ايشان درباره «يَوْمَ الْحَجِّ اْلأَكبَرِ»(1) پرسيدند، فرموند: «آن، روز عيدِ قربان است.»(2) از آن جهت مي توان گفت عيد قربان تجلي توحيد بوده و نمادي از تجلي انسجام اسلامي در ايام حج است.

قربان؛ عيد همه مسلمين

عيد قربان يكي از اعياد مهم مسلمين است كه برخلاف بسياري از اعياد، مورد اختلاف نيست؛ چراكه همه فرق مسلمين اين روز را عيد محسوب مي كنند؛ لذا در دعاي مخصوص قنوت نماز عيد مي خوانيم: «اللهم اني اسألك بحق هذا اليوم الذي جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلي الله عليه و آله ذخرا و شرفا و كرامة و مزيدا...؛ بارالها! به حق اين روزي كه آن را براي مسلمانان عيد و براي محمد(صلي الله عليه واله) ذخيره و شرافت و كرامت و فضيلت قراردادي...» و بدين گونه عيد را فقط مخصوص مؤمنين ندانسته، همه مسلمين را در آن سهيم مي دانيم و اعتقاد داريم اين گردهمايي عظيم رهيافتي براي رسيدن به اعتصام به حبل الله(3) است كه يكي از مهم ترين دستورات اجتماعي اسلام است.

بنا بر اين با توجه به مباحث مطرح شده، مناسك حج كه در اوج عظمت آن عيد قربان قرار دارد، علاوه بر رسيدن به توحيد عاملي است مؤثر براي نيل به انسجام و همبستگي هر چه بيشتر مسلمانان. لذا بزرگان ديني ما به اين مسأله بارها تأكيد كرده اند كه بهترين عمل در اين روز برائت از مشركين و شياطين حقيقي عالم است و اين مهم ميسر نمي شود مگر با انسجام و همدلي تمامي مسلمين با هر فكر و عقيده و مسلكي كه باشند.

قرباني، نماد وارستگي و مساوات

حجاج در ادامه اعمال روز عيد با كوله باري از عقيده و جهاد، رو به سنّت قرباني مي آورند و آن را به پيشگاه پروردگار هديه مي كنند و به دستور الهي جامه عمل مي پوشانند كه فرمود: «فـَمَنْ تَمَتَّعَ بِالعُمْرة اِلَي الحَجِّ فـََمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ.»

(4) آن كسي كه به قربانگاه مي رود و گوسفندي را ذبح مي كند، در حقيقت با حركتي نمادين عزم از ميان بردن هوس ها و وابستگي هايش را مي كند و آماده ايثار و فداكاري مي شود. اين عمل را از آن جهت كه عبادت و وسيله تقرّب به خداست، قربان گويند.(5) چنان كه امام سجاد(عليه السلام) ضمن پرسشي از شبلي پرسيدند: «آيا به هنگام سربريدن قرباني، نيت كردي كه با تمسك به حقيقت تقوي و ورع حلقوم طمع را قطع كني ... »(6)

بخشش و قرباني و تقسيم آن در ميان مردم بويژه تنگ دستان به معناي دستگيري و تعاون است. وقتي حاجي در روز عيد به شكرانه انجام مناسك حج، موظف مي شود تا حيواني سالم و كامل را بكشد و گوشت آن را به نيازمندان بدهد، اين عمل خود عامل نزديك شدن به خدا مي گردد و انسان را مشمول عنايت الهي مي سازد و هم بر حسب مصرف، عامل ايجاد محبّت بين انسان و افراد جامعه مي شود. اين گونه است كه بين مسلمانان رابطه اي صميمي به وجود مي آيد كه خود يكي از عوامل و زمينه هاي انسجام است و بدين صورت تعاون و همبستگي اجتماعي در اعمال خير و نيكوكاري در ميان مردمان افزايش مي يابد. از طرف ديگر، اگر تقسيم قرباني صحيح انجام گيرد، ميليون ها گرسنه سير مي شوند و بدينوسيله بين غني و فقير، ارتباط برقرار مي گردد. اين همان انسجام و همدلي مورد توجه شارع است.

از ديگر نمادهاي قرباني «مساوات » است؛ به طوري كه تقسيم گوشت قرباني به سه قسمت و استفاده شخص حاجي از آن(7) شاهد گويايي بر اين مساوات است. و در اين صورت يكي از مصاديق تفرقه (امتيازاتي كه انسان براي خود قائل شده است) از بين مي رود و همه به اين قول پيامبر اعظم(صلي الله عليه واله) رجوع مي كنند كه درخطبه حجةالوداع فرمود: «مردم! پروردگار همه شما يكي است و پدر همه شما يكي است؛ همه از آدم هستيد و آدم از خاك است؛ عرب را بر عجم فضيلتي نيست، مگر به تقوا.»(8) اين عمل در حجّ، عدالت اجتماعي اسلام را منعكس مي كند و خود عاملي است بر انسجام و اتحاد بين همه مسلمين جهان.

______________

1- توبه : ۳

2- كافي، ج،۴ ص۲۹۰

3- «واعتَصِموا بِحَبلِ اللّهِ جَميعـًا و لاتَفَرَّقوا؛ و همگي به ريسمان خدا [قرآن و اسلام، و هر گونه وسيله وحدت]، چنگ زنيد، و پراكنده نشويد!» آل عمران۱۰۳‎/

4- «و حج و عمره را براي خدا به اتمام رسانيد و اگر محصور شديد [و موانعي مانند ترس از دشمن يا بيماري اجازه نداد كه پس از احرام بستن، حج را كامل كنيد] پس آنچه از قرباني فراهم است [ذبح كنيد و از احرام خارج شويد.].» بقره‎/ ۱۹۶

5- مجمع البحرين، كلمه قرب، ج،۲ ص۴۸۰

6- مستدرك الوسائل ج،۱۰ ص۱۷۱.

7- فَِاذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فكلُوا مِنْها وَ اَطْعِمُوا القانِعَ وَ المُعْتَرَّ ؛ حج‎/ ۳۶

8- ابن سعبه، تحف العقول، بيروت: مؤسسة الاعلمي، ۱۳۹۴ ق، ص ،۳۰ ضمن خطبه حجةالوداع

منبع:tebyan.net

ذي الحجه؛ روز عيد قربان

روز عيد قربان

روز دهم ماه ذي الحجه مصادف با عيد قربان از گراميترين عيدهاي مسلمانان است.

در تعاليم ديني چهار روز است كه به عنوان عيد تعيين گشته است كه عبارتند از: عيد فطر، عيد قربان، عيد غدير و روز جمعه. در اين ميان عيد قربان يكي از اعياد مهم و بزرگ مسلمين به شمار مي رود به نحوي كه برخلاف بسياري از اعياد، مورد اختلاف نبوده و همه فِرَق مسلمين اين روز را عيد محسوب مي كنند.

مراسم عيد قربان
برگزار كردن مراسم قرباني در اين عيد بر همه افرادي كه بر اساس فقه اسلامي قرباني نمودن واجب و الزامي است و مسلمانان در سراسر جهان در اين روز، گوسفند، گاو يا شتري را قرباني كرده و گوشت آنرا بين همسايگان و مستمندان تقسيم مي‌كنند.

حاجيان در روز عيد قربان پس از به پايان رساندن مناسك حج، در منا حيواني را ذبح مي‌كنند و پس از قرباني آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود - مانند نگاه كردن در آينه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو ، حلال مي‌گردد و با توجه به اينكه حج، يكي از عبادتهاي بسيار مهم در اسلام است، توانايي به انجام رساندن آن نيز براي هر مسلماني بسيار شادي آور است، در نتيجه، روزي كه پس از انجام وظايف سنگين حج، به عنوان جايزه الهي و اتمام احرام پيش مي‌آيد را عيد مي‌دانند.

فلسفه قرباني كردن در عيد قربان
از جمله آموزه هاي اسلام براي تكامل و رشد انسان ها، ايثار از جان و مال در راه خداوند يگانه مي باشد؛ به اين معنا كه انسان، همه دارايي ها و امكاناتش را امانتي الهي بداند كه بايد در طريق بندگي هزينه كند. قرباني كردن نيز نمادي از قطع دلبستگي و وابستگي ها و جلوه اي از ايثار مال و جان در راه محبوب واقعي و رضاي خداوند متعال مي باشد. البته آنچه كه از قرباني كردن و رسيدن به مقام قرب الهي به وسيله ذبح گوسفند، لحاظ شده است قطع علقه هاي روحي و مالي است كه باعث تقواي قلب و طهارت نفس مي گردد.

خداوند متعال اصل  قرباني كردن را از شعائر الله دانسته و آن را نشانه ي بزرگداشت و سپاس گزاري مؤمنان بر نعمت هدايت معرفي كرده و قرباني كننده را در گروه و خيل محسنين و نيكوكاران داخل كرده است. در قرآن كريم آمده است: «وقتي شما قرباني مي كنيد آنچه كه متعلق به خدا است، تقواي شماست نه گوشت و پوست قرباني» بنابراين در قرباني كردن هر چند ظاهر كار سر بريدن است؛ اما واقعيت قضيه نهايت تسليم، سرسپردگي، عشق و علاقه بنده به مولاي خود است؛ و در واقع قرباني كردن نمادي از قرباني كردن هواهاي نفساني و ذبح نفس اماره و نوعي جهاد با نفس در جهت زدودن تعلقات و وابستگي هاي دنيوي و مادي و رهايي از زندان مال پرستي و دنياطلبي است.

حاجيان در روز عيد قربان پس از به پايان رساندن مناسك حج، در منا حيواني را ذبح مي‌كنند

تاريخچه قرباني كردن در اسلام

در روايات مختلف دين اسلام آمده‌است كه ابراهيم پيامبر در سن بالا داراي فرزندي شد كه او را اسماعيل نام نهاد و برايش بسيار عزيز و گرامي بود. اما مدتها بعد، هنگامي كه اسماعيل به سنين نوجواني رسيده بود، فرماني الهي بدين گونه در خواب به ابراهيم نازل شد:

چون شب هشتم ذي الحجه (يوم الترويه) فرا رسيد، حضرت ابراهيم بعد از انجام وظائف عبادي، سر بر بالين استراحت نهاد و در خواب به او ندا شد: «اي خليل گر تشنه ي وصال مائي برخيز و با كارد تيز فرزند دلبند خود را قرباني كن!» ابراهيم از هيبت اين خطاب بيدار شده و با خود گفت آيا اين امر رحماني است يا وسوسه شيطاني؟

شب عرفه نيز همان خواب را ديد و در شب نحر(عيد قربان) نيز همين خواب را ديد و يقين او زياد شد و صبح روز عيد قربان ابراهيم خليل با همسرش هاجر وداع كرده و با اسماعيل از خانه به سوي منا روي نهادند. وقتي به منا رسيدند، جريان خواب خود را به فرزندش بازگو كرد و اسماعيل در واكنش به اين سخن پدر چنين گفت: اي پدر بزرگوار من اگر هزار جان داشتم، همه را به فرمان الهي قربان مي‌كردم و تسليم امر الهي مي‌شدم.

ابراهيم چون در منا به جمره اول رسيد، شيطان آمد كه او را تعرض كند، هفت سنگ به سوي او انداخت و در جمره دوم و سوم هم هفت سنگ پرتاب كرد. اين رمي جمرات ثلث از جمله مناسك حج شد. پس هنگامي كه پدر و پسر حكم خدا را گردن نهادند، ابراهيم پيشاني پسر را بر زمين نهاد و تيغ تيز بر حلق او گذارد اما ذره‌اي از پوست و گوشت و رگ او بريده نشد و سرانجام از طرف حق سبحانه و تعالي ندا آمد كه عمل ابراهيم مقبول درگاه ما شد و آنرا پسنديديم.

اعمال روز عيد قربان
برخي از اعمال روز عيد قربان عبارتتند از:
1- غسل كردن

2- خواندن نماز عيد قربان

3- دعا: خواندن دعاهائي كه وارد شده پيش از نماز عيد و بعد از آن از جمله دعاي ندبه و دعاي چهل و ششم و دعاي چهل و هشتم صحيفه سجاديه.

4- تكبير
خواندن تكبيرات براي كسي كه در منا باشد بعد از پانزده نماز كه اولش نماز ظهر روز عيد است و آخرش نماز صبح روز سيزدهم است. و كساني كه در ساير شهرها هستند نيز بعد از ده نماز از ظهر روز عيد تا صبح دوازدهم اين تكبيرات را بگويند. كه اين تكبيرات بنا بر روايت صحيح در اصول كافي از اين قرار است:

اللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ و لِلّه الْحَمْدُ اللّهُ اَكْبَرُ عَلي ما هَدانا اَللّهُ اَكْبَرُ عَلي ما رَزَقَنا مِنْ بَهيمَةِ الاْنْعامِ وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلي ما اَبْلانا.
خدا بزرگتر از توصيف است، معبودي جز خدا نيست و خدا بزرگتر است، و ستايش خاص خدا است خدا بزرگتر است بر آنچه ما را راهنمائي كرد خدا بزرگتر است بر آنچه روزي ما كرد از چهارپايان انعام (شتر و گاو و گوسفند) و ستايش خاص خدا است براي آنكه آزمود ما را.
و مستحب است كه به مقداري كه توانايي است اين تكبيرات بعد از نمازها تكرار شود.

5- قرباني كردن
يكي از اعمال اين عيد بزرگ كه  سنت  مؤكد نيز مي باشد قرباني كردن است كه مختص به حاجيان نبوده بلكه همه مسلمانان بسته به استطاعت مالي خويش مي توانند قرباني كنند.

گردآوري : بخش فرهنگ و هنر بيتوته

منابع :

fa.wikipedia.org

hawzah.net

wikifeqh.ir



پيوند آسماني و مبارك حضرت علي (ع) و فاطمه زهرا (س) را در تقويم رسمي ايران روز ازدواج ناميده‌اند.

روز ازدواج چه روزي است؟

اولين روز از ماه ذي‌الحجه كه داراي دو عيد مبارك قربان و غدير نيز است سالروز ازدواج زيباترين پيوند آسماني در جهان اسلام مي‌باشد كه نمونه تكرار نشدني در تاريخ مي‌باشد. در اين روز فرخنده، حضرت علي (ع) با برترين بانوي جهان پيمان عشق بست و خدا، والاترين فرستاده خويش را بر اين پيمان گواه گرفت. بركت ازدواج حضرت علي و حضرت زهرا، عمري به گستردگي آفتاب دارد، هم‏چنان كه ياد و نام آن در تاريخ براي هميشه ماندگار شد. اين روز مبارك و خجسته به عنوان روز ازدواج نامگذاري شده است و روزي مبارك براي همه نوگاماني است كه دل به زندگي فاطمي داده‌اند تا شادي خود را با خاطره هميشه روشن آن روز مبارك، پيوند زنند. ازدواج حضرت علي(ع) با حضرت فاطمه (س) به فرمان خداوند، از امتيازاتي است كه رسول اكرم (ص) بر آن مباهات مي‌كردند. در اين پيوند پر ميمنت، فرشتگان آسمان در سرور و شادماني و بهشتيان به زينت و زيور آراسته شده بودند.

اين روز در تقويم رسمي امسال مصادف با 22 مرداد ماه ۱۳۹7 مي‌باشد.

ازدواج حضرت علي (ع) و حضرت زهرا (س)

هنگامي كه حضرت علي عليه السلام براي خواستگاري فاطمه عليهاالسلام رفت، پيامبر در خانه ام سلمه بود. حضرت علي عليه السلام در زد. ام سلمه پرسيد:كيست؟ قبل از پاسخ خواستگار، پيامبر دستور داد:«در را باز كن و بگو داخل شود. كسي پشت در است كه محبوب خدا و رسول است». حضرت علي عليه السلام وارد شد، سلام كرد و در حضور رسول خدا صلي الله عليه و آله نشست. چشمان خود را بر زمين دوخت. شرم از پيامبر (ص) مانع گفتن خواسته اش مي شد. پيامبر(ص) كه خود حضرت علي (ع) را بزرگ كرده و از روحيات او باخبر است، سكوت را شكست و فرمود:«مي‌بينم براي حاجتي اينجا آمده‌اي. خواسته‌ات را بر زبان آور و آنچه در دل داري بازگو كه خواسته‌ات پيش من پذيرفته است».

حضرت علي (ع) با سخناني شيرين خواسته‌اش را چنين بازگو كرد:«پدر و مادرم فداي شما، وقتي خردسال بودم مرا از عمويتان ابوطالب و فاطمه بنت اسد گرفتيد. با غذاي خود و به اخلاق و منش خود بزرگم كرديد. نيكي و دلسوزي شما درباره من از پدر و مادرم بيشتر و بهتر بود. تربيت و هدايتم به دست شما بوده و شما اي رسول خدا به خدا سوگند ذخيره دنيا و آخرتم مي‌باشيد. اي رسول خدا! اكنون كه بزرگ شده‌ام، دوست دارم خانه و همسري داشته باشم تا در سايه انس با او، آرامش يابم. آمده‌ام تا دخترتان فاطمه را از شما خواستگاري كنم. آيا مرا مي ‌پذيريد؟» چهره پيامبر چون گل شكفته شد. گويا انتظار اين لحظه را مي‌كشيد. خوشحال شد، ولي جواب قطعي را برعهده حضرت فاطمه (س) گذاشت.

پس از انجام خواستگاري و مراسم عقد وقت آن رسيد كه حضرت علي عليه السلام براي همسر گرامي خود اثاثي تهيه كند و زندگي مشترك خود را با دختر پيامبر (ص) آغاز كند. در آن زمان تمام دارايي حضرت علي عليه السلام منحصر به شمشير و زرهي بود كه مي‌توانست به وسيله آن‌ها در راه خدا جهاد كند و شتري نيز داشت كه با آن در باغستان‌هاي مدينه كار مي‌كرد و خود را از ميهماني انصار بي نياز مي‌ساخت. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله پذيرفت كه حضرت علي عليه السلام زره خود را بفروشد و به عنوان جزيي از مهريه فاطمه سلام الله عليها در اختيار پيامبر بگذارد.

زره به چهارصد درهم به فروش رفت. پيامبر قدري از آن را در اختيار بلال گذاشت تا براي حضرت زهرا (س) عطر بخرد و باقيمانده را به عمار ياسر و گروهي از ياران خود داد تا براي فاطمه (س) و علي (ع) لوازم منزل تهيه كنند. از صورت جهيزيه حضرت زهرا سلام الله عليها مي‌توان به وضع زندگي بانوي بزرگوار اسلام به خوبي پي برد.

پيش از حضرت علي عليه السلام افرادي مانند ابوبكر و عمر آمادگي خود را براي ازدواج با دختر پيامبر (ص) اعلام كرده بودند و هر دو از پيامبر (ص) يك پاسخ شنيده بودند و آن اين كه درباره ازدواج حضرت زهرا (س) منتظر وحي الهي است.

همسرداري فاطمه زهرا (س)

سراسر زندگي مشترك امام علي عليه السلام و حضرت زهرا عليهاالسلام ، سرشار از مشق‌هاي نيكوست. مقام معظم رهبري، در تحليلي زيبا، از نقش حضرت زهرا عليهاالسلام در فعاليت‌هاي تأثيرگذار همسرش چنين ياد مي‌كنند: «در طول ده سالي كه پيامبر در مدينه بود، حدود نه سال، جنگ‌هاي كوچك و بزرگي ذكر كرده‌اند (حدود شصت جنگ اتفاق افتاده)، در اغلب آنها اميرالمؤمنين هم بوده است. حالا شما ببينيد، او [حضرت زهرا عليهاالسلام ] خانمي است كه در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ مي‌ماند... از لحاظ زندگي هم وضع رو به راهي ندارند... در حالي كه دخترِ رهبر است، دختر پيامبر است، يك نوع احساس مسئوليت هم مي‌كند. ببينيد انسان چه روحيه قوي‌اي بايد داشته باشد تا بتواند اين شوهر را تجهيز كند، دل او را از وسوسه اهل و عيال و گرفتاري‌هاي زندگي خالي كند، به او گرمي بدهد، بچه‌ها را به آن خوبي تربيت كند... فاطمه زهرا عليهاالسلام اين گونه خانه‌داري، شوهرداري و كدبانويي كردند و اين طور محور زندگي فاميل ماندگار در تاريخ قرار گرفتند».

گروه مذهبي ستاره