هفته عفاف و حجاب

تيرماه؛ روز حجاب و عفاف

نامگذاري روز حجاب و عفاف

بيست و يكم تيرماه سالروز قيام مردم مشهد عليه كشف حجاب به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاري شده است. روزي كه دژخيمان رضاخان مردم معترض به كشف حجاب را درمسجد گوهرشاد به خاك و خون كشيد.

توطئه‌ي كشف حجاب

يكي از پليدترين توطئه‌هاي دشمنان اسلام در تاريخ معاصر، توطئه‌ي كشف حجاب است. رضا‌خان- كه با طرح كودتاي سوم اسفند 1299 و با حمايت و هدايت انگليسي‌ها بر سر كار آمد- درصدد اجراي تز اسلام‌زدائي و جايگزيني ارزش‌هاي ليبراليستي در جامعه بود. از مهم‌ترين جلوه‌هاي اين طرح، پديده‌‌ي كشف حجاب بود. براي آماده ساختن زمينه‌ي كشف حجاب، مجلس، در ششم دي‌‌ماه 1307 قانون متحدالشكل نمودن البسه را تصويب كرد كه بر اساس آن، پوشيدن كت و شلوار و كراوات و كلاه فرنگي، براي مردان الزامي شد.

تلاش‌هاي رضا‌خان، باعث شد تا عده‌اي از زنان غرب‌زده، به‌ويژه زنان درباري و دولتمردان، به صورت بي‌حجاب يا بدحجاب، در مجامع و معابر عمومي ظاهر شوند و مردم نيز تحت تأثير اختناق و ظلم رضاخاني، حساسيت لازم را از خود نشان ندادند.

در سال 1313 رضا‌خان عازم تركيه شد و با مشاهد‌ي تغييراتي كه رژيم لائيك تركيه به رهبري مصطفي‌‌كمال‌آتاتورك در جهت غربي كردن جامعه‌ي مسلمان تركيه اجرا كرده بود، تحت تأثير قرار گرفت و شديدتر از گذشته، در راستاي اسلام‌زدائي و به‌ويژه حجاب‌زدائي گام برداشت. در بهمن 1313، در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور دادند كه بدون حجاب به تحصيل مشغول شوند.

به بهانه تمدن
رضاشاه در 11 آذر 1314 به محمود جم كه در پي استعفاي فروغي از سمت نخست وزيري جايگزين وي شده بود گفت: «اين چادر چاقچورها را چطور مي شود از بين برد؟ نزديك دو سال است كه اين موضوع، سخت مرا به خود مشغول داشته است؛ خصوصاً از وقتي كه به تركيه رفتم و زن هاي آنها را ديدم، ديگر از هرچه زن چادري است بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقي و پيشرفت مردم است...».

وزير گفت: اگر شخص اعلي حضرت همايوني پيش قدم شوند، مردم همه تأسي خواهند كرد؛ كه از قديم گفته اند: «الناس علي دين ملوكهم»، شاه پس از شنيدن سخنان او چند لحظه تأمل كرد و در حالي كه به نظر مي رسيد قبلاً در اين زمينه هماهنگي شده است، پاسخ داد: بسيار خُب! ديگران كه اقدام نمي كنند، منِ پيرمرد حاضرم جلو بيفتم و سرمشق شوم!

گوهرشاد در خون
رضاشاه در آغاز اجراي برنامه هاي ضداسلامي خود، دستور داد درشكه چي هاي مشهد و رفتگران تهران كلاه شاپو (كلاه تمام لبه فرنگي) بر سر گذارند. اجراي اين برنامه از ابتدا خرداد 1314، علاوه بر شايعات مربوط به كشف حجاب، در مشهد تلاطمي ايجاد كرد. سرانجام آيت الله قمي پس از مشورت با تعدادي از رجال و روحانيان، براي جلوگيري از كشف حجاب و استفاده از كلاه شاپو، در 9 تير 1314 به تهران سفر كرد.

محاصره محل اقامت ايشان در شهر ري از سوي حكومت، يكي از عوامل اصلي خشم و خروش مردم مشهد گرديد و به كشتار بيرحمانه در مسجد گوهرشاد در 21 تيرماه انجاميد. آيت الله قمي مدتي پس از اين كشتار، به عتبات عاليات تبعيد شد و مأموران شهرباني درصدد دستگيري دوستداران ايشان از جمله شيخ محمدتقي بهلول برآمدند. شيخ محمدتقي بهلول براي پيگيري اوضاع و جويا شدن از احوال شيخ قمي به مشهد رفته بود كه مأموران شهرباني، در پي مداخله زائران و خدام براي فراري دادن وي، او را در صحن كهنه زنداني كردند. ولي مردم در صحن جمع شدند و با حمله به مأموران، ايشان را آزاد كردند.

بهلول به مسجد گوهرشاد رفت و در آنجا به مبارزه خود ادامه داد. با اينكه شهرباني چندين بار وارد عمل شد و حكم متفرق شدن مردم را داد، نتيجه اي نگرفت تا اينكه به درخواست استاندار، فرمانده لكشر، مأموريت را به هنگ پياده داد و آنها اطراف مسجد و حرم را محاصره كردند و تعداد زيادي از زوار (دو هزار نفر) را به قتل رساندند.

به جرم عفاف
در دوران كشف حجاب، بسياري از بانوان كه نمي خواستند بدون حجاب خارج شوند، در خانه ها ماندند و عده اي فقط شب ها رفت و آمد مي كردند و در برخي خانه ها به ناچار حمام ساخته شد. كساني هم كه امكانات بيشتري داشتند، فرار را بر قرار ترجيح دادند و ترك ديار كردند.

حجاب باعث حفظ بنيان خانواده بوده و نبودش باعث فحشا و تزلل خانواده است

حجاب و عفت
دو واژه‌ي «حجاب» و «عفت» در اصل معناي منع و امتناع مشترك‎اند. تفاوتي كه بين منع و بازداري حجاب و عفت است، تفاوت بين ظاهر و باطن است؛ يعني منع و بازداري در حجاب مربوط به ظاهر است، ولي منع و بازداري در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت يك حالت دروني است، ولي با توجه به اين كه تأثير ظاهر بر باطن و تأثير باطن بر ظاهر، يكي از ويژگي‌هاي عمومي انسان است؛ بنابراين، بين حجاب و پوشش ظاهري و عفت و بازداري باطني انسان، تأثير و تأثّر متقابل است.

بدين ترتيب كه هرچه حجاب و پوشش ظاهري بيش‌تر و بهتر باشد، اين نوع حجاب در تقويت و پرورش روحيه‌ي باطني و دروني عفت، تأثير بيش‌تري دارد؛ و بالعكس هر چه عفت دروني و باطني بيش‌تر باشد باعث حجاب و پوشش ظاهري بيش‌تر و بهتر در مواجهه با نامحرم مي‎گردد.

آثار و اهميت حجاب
موفقيتهاي معنوي: حجاب بالهاي فرشته هاي زمين است ، زن پوشيده از بين خود و خداي خود ، خداوند را برگزيده است و از بين احكام دين و خواسته هاي نفس به احكام دين رو كرده است.

مصونيت وآرامش زن : زني كه ديده نشود مورد طمع قرار نمي گيرد امنيت و آرامش خاطر از آثار بارز حجاب اسلامي است انسان در پناه محافظ، احساس آرامش بيشتري دارد پوشش ديني نيز نگهبان زن از نگاههاي آلوده و آسيبهاي احتمالي است كه به زن مصونيت و آرامش مي بخشد و هر چه اين پوشش كاملتر گردد درصد امنيت وحفاظت آن بالاتر مي رود.

سلامت و زيبايي : حجاب اسلامي تجلي زيبايهاي معنوي زن است بدون شك حجاب ديني ، زن را از آفات و بيماريهاي بسياري بيمه مي كند ومي تواند طراوت وجمال او را پايدار سازد. زحمت حجاب حق بيمه اي است كه زن براي حفظ آرامش و سلامت آرامش خود مي پردازد زيرا حجاب پرده اي است كه از ورود تيرهاي نگاه  سخنان بيهوده ومشكلات ديگر به درون محيط امن او جلوگيري مي كند زن بي حجاب آسيب پذير است وقتي كه زن از حجاب ديني خود خارج ميگردد آفات فراواني سلامت اورا  از بين مي برد . حجاب زن را پاينده تر ، سالمتر وپاكيزه تر نگاه مي دارد.

كاهش مفاسد : پوشيدگي زنان و رفتار متين جوانان در اجتماع همواره سدي محكم در برابر وسوسه هاي شيطاني بوده است. مقايسه آمار جنايات جنسي در جامعه نشان مي دهد كه زناني كه داراي پوشيدگي و محجب هستند نقش مهمي در كاهش مفاسد اجتماعي دارند زيرا بسياري از جنايات جنسي، با عفت و پاكدامني جوانان و حجاب زنان از بين مي رود. وقتي كه عفت در نگاه و رفتار و كردار وجود داشته باشد تحريكات جنسي هيجانات و عشقهاي كاذب كه بسياري از جوانان را گرفتار كرده است نيز از ميان مي رود وسلامت اخلاقي نيز برجامعه حاكم مي شود.

حفظ بنيان خانواده :حجاب باعث حفظ بنيان خانواده بوده و نبودش باعث فحشا و تزلل خانواده است. يكي از دلايل كاهش تمايل جوانان به تشكيل خانواده به دليل  زياد شدن زنان بي حجاب و بي بند و بار و آرايش كرده و عشوه گر است؛ چرا كه زنان رنگارنگ و آرايش كرده در همه جا حاضر بوده و مردان با ديدن و ارضاء شدنشان كمتر به تشكيل خانواده فكر كرده و تصور مي كنند با ازدواج خود را محدود خواهند كرد.

زنان با حجاب خود هم در تحكيم خانواده شخصي خود نقش دارند و هم در تحكيم خانواده ديگران. اما نقش آن ها در تحكيم خانواده خود، به اين لحاظ است كه اعتماد شوهر را به پاكي خود جلب مي كنند. اما نقش آنها در تحكيم خانواده ديگران، مردان ديگر از تمتعات خارج از خانواده محروم مي باشند لذا به همسران خود بيشتر توجه مي كنند.

از سوي ديگر رعايت پوشش اسلامي از سوي زنان در برابر مردان يكي از مولفه هاي سامان دهنده روابط سالم زن و مرد در اجتماع است و زنان را از صورت كساني كه خواسته يا نا خواسته رقيباني در برابر همسر مردان قرار مي گيرند و مردان را به خود و زيبايي هاي خود مي خوانند ، خارج مي كند و جاذبه هاي همسران را براي يكديگر و درون خانواده نگه مي دارد و باعث پديد آمدن جاذبه هاي بيشتر همسران براي يكديگر مي شود و از اين راه به استواري بنيان خانواده كمك مي كند.

گردآوري : بخش فرهنگ و هنر بيتوته