هفته وحدت و علت نامگذاري آن
فاصله ميان ۱۲ ربيع الأول كه سالگرد ولادت بيامبر اكرم (ص) بنا بر روايات أهل سنت تا ۱۷ ربيع الأول كه تاريخ ولادت رسول الله محمد(ص) بنا بر روايات موجود در شيعه است، از سوي امام خميني ره، به عنوان هفته وحدت نامگذاري شده است . ارگاني رسمي هم با نام مجمع تقريب بين مذاهب اسلامي رسما در حال فعاليت هست و هر ساله كنفرانسهايي برگزار مي كند كه كنفرانس بين المللي وحدت در هفته وحدت هر ساله در تهران برگزار مي شود و علماي بزرگ را از كشورهاي مختلف دور هم جمع مي كند.
پيروزي انقلاب اسلامي كه در سايه وحدت افراد ملت و اقشار و طوايف آن در اسلام به تحقق پيوست، موجبات وحدت ملل مسلمان را فراهم كرد. اين وحدت به صورت حركت و نهضت اسلامي عليه طاغوت و سلطه هاي اشغالگران و استعمار منجر به پيروزي انقلاب اسلامي شد. در مقابل استعمارگران، از دو طريق در صدد جلوگيري از وحدت رو به رشد ملت هاي اسلامي برآمد:
- تقويت تعصب نژادي و قومي و طايفه اي يا ملي گرايي؛
- تحريك تعصبات فرقه اي يا شيعه و سني
امام خميني(ره) در واكنش به اين سياست خصمانه فرمودند:«از ملي گرايي خطرناك تر و غم انگيزتر ايجاد اختلاف بين اهل سنت و جماعت با شيعيان است و القاء تبليغات فتنه انگيز و دشمن ساز بين برادران اسلامي است. بحمدالله تعالي در انقلاب اسلامي ايران هيچ اختلافي بين دو طايفه وجود ندارد و همه با دوستي و اخوت در كنار هم زندگي مي كنند، اهل سنت كه در ايران جمعيتش بي شمارند و در اطراف و اكناف كشور زيست مي كنند و داراي علما و مشايخ بسيار هستند، با ما برادر و ما با آنها برادر و برابريم، و آنان با نغمه هاي نفاق افكنانه اي كه بعضي جنايت كاران و وابستگان به صهيونيسم و آمريكا ساز نموده اند، مخالف اند. برادران اهل سنت در كشور اسلامي بدانند كه عمال وابسته به قدرت هاي شيطاني بزرگ خيرخواه مسلمين و اسلام نيستند و لازم است مسلمانان از آنان تبري كنند و به تبليغات نفاق افكنانه آنان گوش فرا ندهند. من دست برادري به تمام مسلمانان متعهد جهان مي دهم».
بر اين اساس چون روز ولادت پيامبر اكرم(ص) طبق روايات شيعه 17 ربيع الاول و طبق روايات برادران اهل سنت 12 ربيع است، و برگزاري دو جشن چندان خوشايند نيست، در 6 آذر 1360 طي پيامي از طرف قائم مقام رهبري روزهاي دوازدهم تا هفدهم ربيع الاول هر سال قمري به عنوان هفته وحدت اعلام شد تا در ايران و سراسر جهان اسلام با تشكيل اجتماع و كنگره اسلامي و جشن، ضمن تحكيم وحدت و برادري اسلامي، به پيشبرد انقلاب جهاني اسلام كمك شود، از آن زمان تا كنون در ايران و ساير كشورهاي اسلامي هفته وحدت با شكوه تمام برگزار مي شود.
در اين رابطه توجه به نكات زير حائز اهميت است :
1. معنا و مفهوم وحدت و اتحاد شيعه و سني: منظور از وحدت شيعه و سني كنار گذاشتن مسائل اختلافي و تكيه بر مشتركات و مبنا قرار دادن آنها در تعامل با يكديگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بين المللي است. به گونه اي كه مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهيز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم جهت حركت كنند. به تعبير ديگر اختلافات مانع از اخوت اسلامي و وحدت صفوف مسلمين در برابر دشمنان نيست از اين رو معناي اتحاد شيعه و سني دست برداشتن و كوتاه آمدن از اصول و اعتقادات خويش نيست بلكه در عين وجود اختلافات زمينه تعامل و جهت گيري يكسان در مسائل كلي و بين المللي در ميان آنها وجود دارد به همين جهت مطابق قانون اساسي «دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است سياست كلي خود را بر پايه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامي قرار دهد و كوشش پيگير به عمل آورد تا وحدت سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام را تحقق بخشد» (1). مقام معظم رهبري فرمودند: «معناي اتحاد بين ملت هاي اسلامي اين است كه در مسائل مربوط به جهان اسلام همسو حركت كنند و به يكديگر كمك كنند و در داخل اين ملت ها سرمايه هاي خودشان را بر عليه يكديگر به كار نبرند» (2).
2. ضرورت و لزوم اين وحدت: در شرايطي كه دشمنان اسلام تمام تلاش خويش را براي مبارزه و مقابله با اسلام به كار بسته و آشكارا اعلام مي كنند «جهان اسلام در قرن بيست و يكم يكي از مهمترين ميدان هاي زورآزمايي سياست خارجي آمريكاست» و «تقابل اصلي آينده جوامع بشري برخورد فرهنگ اسلامي و فرهنگ غربي است»(3). تأكيد بر مسائل اختلافي و تفرقه ميان صفوف مسلمانان منطقي نيست. در زماني كه مسلمانان مي توانند با توجه به جمعيت بيش از يك ميليارد نفر و منابع و امكاناتي كه در اختيار دارند به عنوان يك قدرت تأثيرگذار در صحنه بين المللي مطرح باشند پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه انگيز نتيجه اي جز به هدر رفتن سرمايه ها و استفاده دشمن از اين اختلافات، نخواهد داشت.
3. اخوت اسلامي: اسلام مسلمانان را امت واحده خوانده است: «ان هذه امتكم امه واحده و انا ربكم فاعبدون» (4). و مؤمنان برادر يكديگر معرفي شده اند: «انما المؤمنون اخوه فأصلحوا بين اخويكم» (5). قال الصادق(ع) «المسلم اخ المسلم» (6). بنابراين اختلاف در پاره اي از مسائل مانع اخوت اسلامي و وحدت مسلمانان نمي شود وقتي اسلام به مسلمانان سفارش مي كند كه با پيروان اديان آسماني و مكاتب ديگر بشري با عدل و مسالمت رفتار شود و آنان را به مشتركات توجه مي دهد «قل يا اهل الكتاب تعالوا الي كلمه سواء بيننا و بينكم الا نعبد الا الله ولا نشرك به شيئا ولا يتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقالوا شهدوا بانا مسلمون؛ بگو اي اهل كتاب بياييد به سوي سخني كه ميان ما و شما يكسان است كه جز خداوند يگانه را نپرستيم و چيزي را همتاي او قرار ندهيم و بعضي از ما بعضي ديگر را غير از خداي يگانه به خدايي نپذيرد هرگاه سرباز زنند بگوييد گواه باشيد كه ما مسلمانيم» (7). آيا مسلمانان نبايد با توجه به مشتركات و كنار گذاردن اختلافات با يكديگر با مسالمت و عدل رفتار كنند. بنابراين با توجه به آنچه بيان شد روشن است كه وحدت ميان مسلمانان و اتحاد بين فرق اسلامي امري لازم و ضرروي است هر چند ممكن است اهميت اين امر در شهرهاي مركزي ايران و مناطق شيعه نشين محسوس نباشد اما در مناطق مرزي ايران و نقاطي كه شيعيان و اهل تسنن در كنار يكديگر زندگي مي كنند همچنين در صحنه بين المللي و مناسبات كشورهاي اسلامي با يكديگر وحدت و اتحاد بين مسلمين و پرهيز از اختلافات ضرورت و اهميت اين امر به خوبي قابل درك است امام خميني در اين زمينه فرمودند: «امروز اختلاف بين ما تنها به نفع آنهايي است كه نه به مذهب شيعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفي و يا ساير فرق آنها مي خواهند نه اين باشد نه آن راه را اين طور مي دانند كه بين شما و ما اختلاف بيندازند» (8).
پي نوشت ها:
1. قانون اساسي، اصل 11.
2. حديث ولايت، ج 4، ص 262.
3. حميد نگارش، هويت ديني و انقطاع فرهنگي، نمايندگي ولي فقيه در سپاه، ص 184.
4. سوره انبياء، آيه 92.
5. سوره حجرات، آيه 10.
6. شيخ عباس قمي، سفينه البحار، انتشارات اسوه، 1416 ه.ق، ج 1، ص 54.
7. سوره آل عمران، آيه 64.
8. صحيفه نور، ج 12، ص 259.
