انتخابات

در نظام جمهوري اسلامي ايران مجلس به عنوان «عصاره فضايل يك ملت»[1] از جايگاهي ويژه برخوردار و «در رأس همه امور قرار دارد.»[2] مجلس شوراي اسلامي بازوي توانمند دستگاه هاي اجرايي كشور بوده و دولت تنها مجري قوانيني است كه توسط مجلس به تصويب مي رسد. در حقيقت نمايندگان مجلس با سياستگذاري، جهت دهي و نظارت بر فرايندهاي مختلف اجرايي كشور, سرنوشت كشور و مردم را تعيين مي كنند. از اين رو صاحب نظران و كارشناسان سياسي مهمترين انتخابات در صحنه سياسي كشور را انتخابات مجلس مي دانند. البته مجلس قوي، فعال، كارآمد، مؤثر و مطلوب شكل نمي‌گيرد مگر با عناصر مؤمن و كارآمدي كه با رأي و انتخاب شايسته آحاد مردم روانه مجلس مي‌شوند و بتوانند به بهترين صورت از عهده اين وظيفه مهم و سرنوشت ساز به خوبي برآيند ؛ چرا كه بار اين مسئوليت به اندازه‌اي سنگين است كه به تعبير رهبر فرزانه انقلاب «آگاهان باتقوا و مردان خدا، اگر وظيفه نباشد به زور هم حاضر به پذيرش آن نيستند.» از آن جا كه تبيين وظايف و نحوه انتخاب مردم يكي از مهمترين و در عين حال حساس ترين موضوع در فرايند برگزاري انتخابات است، در ادامه گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري در سال جاري (1386) پيرامون اهميت انتخابات مجلس و شاخصه هاي نمايندگان مطلوب، ارائه مي گردد: يكم. تكاليف مردم در انتخابات حضرت آيت الله خامنه اي در ديدار جمعي از اقشار مختلف مردم قم در تبيين وظايف و تكاليف مردم و بخش هاي مختلف جامعه در ارتباط با انتخابات مي فرمايند: «انتخابات در پيش است، اين انتخابات خيلي مهم است. نه خصوصِ اين انتخابات، همه انتخابات ها مهم است، اين هم از جمله مهم است. مردم وظائفي دارند؛ مسؤولين، نخبگان وظائفي دارند. اولاً سعي شود اهميت و ارزش و عظمت انتخابات محفوظ بماند؛ معلوم باشد. مردم با اميد و اعتماد به پاي صندوق ها بروند. دوم،… در انتخابات با كرامت رفتار كنند همه؛ چه آنهائي كه نامزد مي شوند، چه آنهائي كه طرفدار آنهايند، چه آنهائي كه مخالف با بعضي از نامزدها هستند. جناح هاي مختلف كشور، بداخلاقي و بدگوئي و اهانت و تهمت و اين حرفها را مطلقاً راه ندهند. اين از آن چيزهائي است كه اگر پيش بيايد، دشمن از او خوشحال مي شود. نكته سوم اينكه مراقب فعاليت هاي دشمن باشند. حالا پريروز -دو روز قبل از اين- بوش، رئيس جمهور آمريكا گفت ما از فلان دسته در ايران حمايت مي كنيم. اين ننگ است براي هر كسي كه آمريكا بخواهد او را تحت الحمايه خود بگيرد. اول، خود آن كساني كه آن دشمن وحشي مي خواهد از آنها حمايت كند، بعد هم مردم فكر كنند، ببينند چرا مي خواهد حمايت كند. كدام نقص در اين ها هست كه موجب شده است دشمن بخواهد از او حمايت كند…. مردم هم بايد حواسشان جمع باشد؛ نگذاريد انتخابات بشود ملعبه دست بيگانگان. انتخابات مال ملت ايران است، مال جمهوري اسلامي است، مال اسلام است؛ مرزهاشان را با دشمن مشخص و متمايز كنند. من بارها به بعضي از افراد سياسي كه فعاليت هائي دارند و گاهي يك مخالف خواني هائي مي كنند، تذكر داده ام، نصيحت كرده ام؛ گفته ام مواظب باشيد مرزهاي ميان شما و دشمن كمرنگ نشود؛ پاك نشود. مرز وقتي كمرنگ شد، احتمال اينكه كساني از اين مرز عبور كنند يا دشمن از اين مرز عبور كند و بيايد اين طرف يا دوست و خودي غافل شود و از مرز عبور كند و برود به دامن دشمن، زياد خواهد بود. مرزها را روشن كنيد؛ مشخص كنيد…. وقت بصر و صبر، يكي همين جاست؛ بصيرت. ملت ايران وقت انتخابات كه مي رسد، احتياج به بصيرت دارد؛ نگاه كند ببيند دشمن چه موضعي گرفته است در قبال اين حركت عظيم مردمي؛ حواس خود را جمع كند، تصميم درست بگيرد. اين هم وظيفه ي ما مردم است كه بايستي مراقبت كنيم.»[3] رهبر معظم انقلاب در ديدار اقشار مختلف مردم آذربايجان مي فرمايند: «چند صباح ديگر انتخابات داريم. حضور در انتخابات هم از همين قبيل است؛ حضور است. من اصرارم در همه ي انتخابات ها بر حضور است. بايد آمد سر صندوق رأي، به كوري چشم دشمن بايستي رأي داد. دشمن مي خواهد كه ملت انتخابات نداشته باشد، راهپيمائي بيست و دو بهمن نداشته باشد، راهپيمائي قدس نداشته باشد، حضور در مراسم عظيم ديني نداشته باشد، احساسات ديني نداشته باشد. جوان ما بي تفاوت و بي رگ و بي اعتنا و دلسپرده ي به شهوات و غرق در فساد و در مواد مخدر باشد. دشمن اين را مي خواهد؛ اين براي دشمن خوب است، لذا اين را ترويج مي كنند؛ گاهي به زبان بيان ايدئولوژي، گاهي به زبان تهديد سياسي، گاهي به زبان تهديد نظامي، گاهي به وسيله ي باندهاي قاچاق مواد مخدر، گاهي به وسيله ترويج فيلم هاي مهيج شهوت؛ دشمن همه جور وارد ميدان مي شود و تلاش مي كند و خودكشون مي كند كه بلكه بتواند اين ملت را از اين حركت مستقيم و قوي و عزيز منصرف كند. وقت انتخابات هم كه مي شود -شايد يادتان هست- غالباً قبل از انتخابات يك حرفي مي زنند كه معنايش اين است كه مردم در انتخابات شركت نكنيد؛ كارهائي مي كنند، تلاش مي كنند؛ گاهي به وسيله آدم هاي غافل و فريب خورده، گاهي به وسيله آدم هاي وابسته، كارهائي مي كنند كه بلكه مردم را از شركت در اين مراسم عظيم باز بدارند، كه انتخابات يكي از اين مراسم بسيار عظيم است.من توصيه ام به مردم در درجه اول اين است كه بيايند وارد ميدان انتخابات شوند، صندوق هاي رأي را پر رونق كنند. خود اين صفوفي كه ايستادند، ممكن است زحمت هم داشته باشد؛ در هواي سرد؛ يك ساعت – كمتر، بيشتر – اما اين مجاهدت است، اين جهاد است؛ اين زحمت پيش خداي متعال اجر دارد. بروند رأي بدهند.»[4] دوم. شاخصه هاي كانديداي اصلح حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در اجتماع بزرگ مردم يزد در لزوم شناسايي نماينده اصلح و ويژگي هاي آن مي فرمايند: «آنچه كه من عرض مي كنم، در درجه ي اول حضور مردمي است. در درجه بعد كه البته حائز اهميت بسياري است اين هم، پيدا كردن نماينده اصلح است. آن كساني كه به وسيله ي شوراي نگهبان صلاحيت آنها اعلام مي شود، معنايش اين است كه اين از حداقل صلاحيت مورد نياز برخوردار است. در بين اين كساني كه اعلام ميشوند، افرادي هستند با صلاحيت هاي بالاتر، افرادي هستند در سطح پايين تر. هنر ملت ايران و مردم شهرها و حوزه هاي انتخابيه اين است كه دقت كنند، نگاه كنند، بشناسند اصلح را، بهترين را انتخاب كنند؛ بهترين از لحاظ ايمان، بهترين از لحاظ اخلاص و امانت، بهترين از لحاظ دينداري و آمادگي براي حضور در ميدان هاي انقلاب؛ دردشناس ترين و دردمندترين نسبت به نيازهاي مردم را انتخاب كنند. اينها فرصت هائي هست، بايستي مردم عزيز ما در همه جاي كشور هوشيارانه، با بصيرتِ تمام تلاش كنند، پيدا كنند و با رأي خود مسجل كنند و مجلس را – آن مجلسي را كه مورد نياز جامعه كنوني ماست – تشكيل بدهند. البته مردم توجه بايد داشته باشند كه تبليغات رنگين و متنوع ملاك نيست؛ وعده هاي غير عملي ملاك نيست. من با خودِ نماينده هاي محترم در دوره هاي مختلف وقتي مواجه شدم، به اين ها گفتم: آقايان و خانم هاي نماينده! وظيفه نماينده اين نيست كه وعده ي عمراني و فلان پروژه، فلان كار را در منطقه ي انتخابي خود به مردم بدهد؛ اينها كار اجرائي است، كار دولت است. وظيفه نماينده اين است كه بتواند قانون مورد نياز كشور را پيدا كند، آن قانون را جعل كند. وقتي قانون شد – يعني قاعده اي گذاشته مي شود – دستگاه هاي اجرائي و قضائي مجبورند برطبق قانون عمل بكنند و عمل مي كنند. وعده هاي غير عملي دادن، وعده هاي بزرگ دادن، اينها ملاك نيست؛ بايد مردم توجه كنند؛ گاهي علامت منفي هم هست.»[5] رهبر معظم انقلاب در ديدار اقشار مختلف مردم آذربايجان در تبيين اين موضوع مهم مي فرمايند: «به كي رأي بدهند؟ شاخص اين است كه شعارهاي انقلاب بايستي به وسيله ي مسئولين و منتخبين ما روز به روز زنده تر شود اين شاخص است. ربطي به جناح بندي ها ندارد، ربطي به اسمها ندارد. علاج دردهاي اين ملت و وسيله ي رسيدن به آرمانهاي اين ملت، شعارهاي انقلاب است؛ اينها بايد حفظ شود. آن كساني كه با اين شعارها به معناي حقيقي كلمه مخالفند، دشمنِ اين شعارهايند؛ اينها نبايد در مراكز تصميم گيري واقع بشوند. بين ملتند، باشند. آحاد ملت، هر كسي هر عقيده اي داشته باشد، اشكال ندارد؛ اما آن كسي كه عقيده اش اين است كه اين ماشين بايد راه نيفتد، اين را نمي شود پشت رُل گذاشت. يك آدمي كه عقيده اش اين است كه از اين جا بايد اين اتومبيل حركت نكند، اين شخص را پشت فرمان خودرو بگذاريم، هيچ وقت اين اتومبيل حركت نخواهد كرد. بايد كسي را بگذاريم كه معتقد به اين حركت باشد، معتقد به اين راه باشد، معتقد به آن هدف باشد، معتقد به توانائي هاي ملي باشد، معتقد به اسلام، معتقد به انقلاب باشد و شاخص ها را قبول داشته باشد. اين آن نقطه ي حساس است. اين هم نكته دوم است.البته بايد هوشياري بخرج داد؛ بايد هوشياري بخرج داد. از دوروها و دو رنگ ها و ظاهر باطن مختلف ها بايستي ترسيد.»[6] سوم. لزوم اخلاق انتخاباتي يكي از ويژگي‌هاي مهم و منحصر به فرد مردم سالاري ديني رعايت اخلاق انتخاباتي بر اساس آموزه‌ها و باورهاي ديني و اخلاقي ملت ايران است. رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام به نامزدها و تشكل هاي سياسي تأكيد مي نمايند: «من خواهش مي كنم هميشه، در همه ي دوران ها، انتخابات ها را وسيله اي قرار بدهيد براي قوت ملي، براي افزايش اقتدار ملي؛ نه براي تضعيف نظام و تضعيف آبروي ملت. جنجال هائي كه بعضاً از طرف بعضي از احزاب و گروهها و جريانهاي سياسي و جناح هاي بداخلاق در اطراف انتخابات مي شود، تضعيف كننده ي كشور و ملت و نظام است. جناحهاي مختلف، جريان هاي مختلف، گرايش هاي مختلف، با شوق و ذوق و علاقه مندي همه عواملشان را بسيج كنند و انتخابات را به عنوان يك هدف عالي، هدف خوب، هدف شيرين مورد توجه قرار بدهند و به دعوا و جنجال و اهانت و پنجه به روي هم كشيدن قضايا را نكشانند. انتخابات را وسيله اي بكنيد براي اينكه دشمنان را نااميد بكنيد و ان شاءاللَّه اين انتخابات هم مثل بقيه ي انتخابات ها مايه عزت روزافزون اسلام باشد.»[7] و در جايي ديگر مي فرمايند: « از طرف علاقه مندان به نامزدهاي انتخاباتي گوناگون، بداخلاقيهاي انتخاباتي، شايسته ي ملت ما نيست؛ تهمت زدن آدمهاي مؤمن را، مصونيت دار از لحاظ اسلامي و شرعي را؛ در معرض هتك آبرو قرار دادن در شبنامه ها، در مطبوعات، در پايگاه هاي اينترنتي و غيره، اينها اصلاً مصلحت نيست. من به طور جد از همه ي كساني كه نسبت به نامزدهاي مختلف علاقه مندي اي دارند، درخواست مي كنم، اصرار ميكنم كه اين علاقه مندي خودتان را از راه تخريب ديگران، اهانت به ديگران، متهم كردن ديگران نشان ندهيد. هرچه مي خواهيد، از نامزد مورد علاقه ي خودتان تمجيد كنيد، تعريف كنيد؛ اما ديگران را تخريب نكنيد. اين علامت بدي است. بعضي جاها در دنيا معمول است اسرار خانوادگي يكديگر را برملا مي كنند، عكس هاي پنهاني از هم ميگيرند، افشا ميكنند. خوب، همان هائي هستند كه وقتي هم رفتند مجلس – ديده ايد در تلويزيون – سر يك مسئله اي مي افتد به جان هم، با مشت و لگد با هم رفتار مي كنند! اينكه امتياز براي نماينده نيست.آنچه كه در مورد انتخابات بايد به ياد مردم عزيز ما باشد، آماده شدن براي حضور همه جانبه و گسترده در انتخابات و كوشش كردن براي شناسائي اصلح و مراعات كردن رفتارهاي انتخاباتي است، كه اين را عرض كرديم.»[8] در هر صورت مجلس خوب و مطلوب شكل نمي‌گيرد مگر با عناصر مؤمن و كارآمدي كه با رأي دقيق آحاد مردم روانه مجلس مي‌شوند و به خوبي توانايي انجام اين مسئوليت خطير را داشته باشند. چنانكه از ديدگاه مقام معظم رهبري «بردوش كشيدن اين بار امانت، قدرت و تحمل مي‌خواهد و نيز مستلزم داشتن صلاحيت، هوشمندي و توان تدبير، تعقل و فراست است.» بنابراين مي‌توان گفت تنها رأي خوب به شايسته ترين نمايندگان، مجلس خوب، كارآمد و تأثيرگذار در پيشرفت همه جانبه و رفع مشكلات و معضلات كشور مي‌سازد. چنانچه رهبر معظم انقلاب مي‌فرمايند: «مجلس مطلوب هنگامي شكل مي‌گيرد كه مردم با بصيرت و چشماني‌باز، نمايندگان مطلوب يعني كساني را كه واجد شرايط لازم هستند به مجلس فرستند.» پي نوشت ها: [1]. تعبير حضرت امام (ره). [2]. همان. [3]. ديدار جمعى از اقشار مختلف مردم قم به مناسبت سالروز قيام نوزدهم دي‌ماه 19/10/1386. [4]. بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار اقشار مختلف مردم آذربايجان به مناسبت روز 29 بهمن 28/11/1386. [5]. بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در اجتماع بزرگ مردم يزد 12/10/1386. [6]. بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار اقشار مختلف مردم آذربايجان به مناسبت روز 29 بهمن28/11/1386. [7]. رهبر معظم انقلاب اسلامى در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام ، 31/6/1386. [8]. بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در اجتماع بزرگ مردم يزد 12/10/1386.